Blog

Buz Pateni Rehberi Yeni Başlayanlar İçin

Yeni Başlayanlar İçin Buz Pateni Klavuzu: Buz Pateni Hakkında Herşey

Buz Pateni nedir?

Buz pateni, bir kişinin bir buz tabakası üzerinde sadece patenlerle kayarak ilerlemesidir ve buz yüzeyinde kaymak için metal kanatlı buz patenleri kullanır. Bu aktivite, rekreasyon, spor, egzersiz ve seyahat dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle gerçekleştirilebilir.

Buz pateni etkinliği artistik patinaj ve sürat pateni olarak iki farklı şekilde yapılır. Artistik patinaj da çeşitli atlamalar, spinler ve dans hareketleri performansını içerir.

Buz Pateni Tarihi

M.Ö İskandinavya’da geliştirilen buz pateni, o zamanlar geyik, öküz, ren geyiği ve diğer hayvanların kaburga kemiklerinden yapılıyordu. Metal rayların ne zaman piyasaya sürüldüğü ise bilinmemektedir. 19. yüzyılın ortasına kadar patenlerin metal kısmı ahşap bir taban veya taban plakasına tutturulmuş ve tamamı deri kayış ya da kayışlarla ayağa bağlanırdı.

1850’de Philadelphia’lı EW Bushnell, hantal ahşap taban levhasının yerini alan tüm çelik pateni tanıttığında ABD’de büyük bir gelişme kaydetti. Ana gelişmelerden biride artistik patenin 1900 sonrası bıçağın tepesinde yer alan ve belli atlama hareketleri yaparken patencilerin buzda daha iyi dengede durmalarını sağlayan ve bir parça çelikten yapılan “kapalı parmak” bıçağının yenilenmesiydi. Bıçağın ucunda bulunan bir testere dişi patenin daha kuvvetli ve daha hafif bir bıçağa sahip olmasına yol açtı.

Buz Pateni Özellikleri

Çağdaş artistik patinaj pateninin diğer patenlerden ayırt edilmesini sağlayan en önemli özellik, bıçağının önündeki parmak ucudur. Bıçağın kendisi yaklaşık 4 mm genişliğindedir. Bıçak boyunca boş bir sırt, keskinleştirilmiş iki dış kenarını vurgular; bunlar patinaj hareketlerinin yapıldığı yüzeylerdir. Bıçak, bağlı olduğu çizme veya ayakkabı ile yaklaşık olarak aynı uzunluktadır.

Genellikle erkekler için siyah, kadınlar için beyaz olan bot güçlü, güçlendirilmiş bir kemer desteğine ve topuk etrafında ve kemerin altında sertleştirici bir malzemeye sahiptir. Sürat pateni düşük kesilmiştir ve ayak bileğinin daha serbest hareket etmesini sağlar. Kılıcı ayakkabıdan çok daha uzundur (genellikle erkekler için uzun 42-46 cm uzunluğunda) ve sadece 1 mm kalınlığındadır.

Buz Pateni Türleri

Paten yapmaya başlamadan önce, farklı buz pateni türlerini tanımak akıllıca olur. Artistik patinajın dört ana dalı vardır: Tekler, Çiftler, Buz Dansı ve Senkronize Paten.

• Tek Paten

En popüler artistik patinaj türü Tek Paten’dir. Bir patenci müzk eşliğinde zıplama, spin, footwork ve diğer patinaj hareketlerini yapar.

• Çift Paten

Çift paten, artistik patinajın en heyecan verici olayıdır. Bir erkek ve bir kadın birlikte paten yaparlar ve tüm gösteride beraber hareket ederler.

• Buz Dansı

Buz Dansı sanki bir baloda dans edermiş gibi buz üzerinde yapılan danstır. Patenciler vals, tango, fokstrots ve diğer dansları yapabilirler. Buz dansı eşli veya eşsiz yapılabilir.

• Senkronize Paten

Senkronize Paten on iki ila yirmi patenciden oluşan bir ekiple yapılır. Ekip, müziğe uyum içince beraber hareket ederler.

Buz Pateni Hareketleri

• Biellmann spini:

Bielmann dönüşü de denilen bu hareket, ayaktayken yapılan artistik patinaj dönüşlerinden biridir. Patenci tek ayak üzerinde dönüş yaparken serbest olan ayağını başının üzerine kaldırır ve elleriyle tutar.  Bir gözyaşı şekli oluşturarak döndüğü olağanüstü esneklik gerektiren bir spindir. Bu dönüş karın bölgesinin ve bacakların konumu sebebiyle “tulip on a turn-table” şeklinde de ifade edilmiştir.

• Camel Spin:

Deve dönüşü de denilen bu spin, patencinin tek bacağını ve kollarını arkasında kalça hizasında serbest bir pozisyonda tuttuğu bir dönüştür.

• Kaldırışlar:

Çiftlerde ve Buz Dansı’nda liftler bulunur. Çiftlerde, “twist” (burgu) denilen ve fırlatmalı atlayıştan farklı lift de vardır. Burgu yaparken, erkek patenci, eşini havaya fırlatır, iki ya da üç tur havada kendi etrafında dönen kadın patenci, buza inişi sırasında eşi tarafından havada yakalanır ve buza yumuşak bir biçimde indirilir.

Buz Dansı’nda, bu disipline özgü liftler bulunur. Çiftlerdeki liftlerden çok farklıdır. Buz Dansı’nda kurallar gereği, erkek patenci, eşini başının üzerine daha yüksek bir seviyeye kaldıramaz. Bütün liftlerin de, yapılış tarzına göre belirlenen bir zorluk derecesi (seviyesi) vardır.

• Ölüm spirali:

Endişelenmeyin, bu hareketi yapıp ölen patenci bulunmamakta; bu, vücudu yatay ve buza yakın olan kadın ortağın elini tutarken bir kıvrım etrafında dönen erkek ortağın gösterisidir.

• Kenarlar:

Hareketin zorluk derecesi, hakemler tarafından değil, teknik uzman tarafından belirlenir. Patenciler, hareketin zorluk derecesini yükseltmek için, o harekete bazı “özellikler” ekler. Örneğin, bir patenci sit spin denilen çömelerek yapılan dönüş hareketini icra ederken paten çeliğinin dış kenarı üzerinde dönerken iç kenarı üzerinde dönmeye başlarsa (kenar değiştirme özelliği), bu dönüşün zorluk derecesi (seviyesi) 1’den 2’ye yükselmiş olur ve daha fazla puan getirir.

• Dörtlü Dönüş:

Bir patenci geriye doğru giderken zıplayıp havada 4 tur atar ve aynı şekilde yere inerse bu dörtlü dönüş hareketidir. Japon Shoma Uno’nun hareketi.

https://www.youtube.com/watch?v=slLt5fEzpuI

• Footwork / step dizisi:

Artistik patinajın dört disiplininde (erkekler, kadınlar, çiftler ve buz dansı) gerekli olan ve buz üzerinde bir desen oluşturan basamakları ve dönüşleri içeren gerekli bir unsurdur. Desen düz çizgi, dairesel veya serpantin olabilir (bir S eğrisi). En fazla puanı almak için, patenciler bir ayağını ve diğerini kullanarak her iki yöne dönmeli ve ayrıca hepsi yetenek ve kişiliğe sahip yukarı ve aşağı hareketleri içermelidir.

• Serbest dans:

Bu, buz dansının, bir ekibin herhangi bir müzikle kayabileceği ve gerekli unsurları dahil etmek için daha fazla esnekliğe sahip olduğu uzun programın versiyonudur. Yaklaşık dört beş dakika arasında sürer.

• Kısa dans:

Buz dansı yarışmasının ilk kısmı, Uluslararası Paten Birliği (ISU) tarafından seçilen zorunlu bir ritim ve temaya göre düzenlenmiş bir programdır. Her sene bir dans teması belirlenir ve takımlar buna uymak zorundadır. Önceki yıllarda temalar hip hop, salıncak, vals, polka vb. Olmuştur.

• Atlama birleşimi:

Bir patenci, herhangi bir adım atmadan üst üste birden çok atlama gerçekleştirdiğinde buna atlama birleşimi denir. Atlama kombinasyonları, tek atlayışlardan daha fazla puan değerindedir, ancak kaç patencinin rutinlerine katılabileceği konusunda bir sınır koyulmuştur.

• Layback dönüşü:

Patencinin bir ayağının yerde, diğer bacağının uzadığı ve arkasına dönük olduğu ve üst gövdesiyle arkaya eğildiği bir dönüş. Bu atış genellikle kadınlar tarafından gerçekleştirilir.

• Uzun program:

Dört, beş dakika süren, erkek, kadın ve çift etkinliklerinde artistik patinaj yarışmasının ikinci kısmıdır. Uzun program aynı zamanda gerekli unsurlara da sahiptir, ancak patencilerin performans gösterdiği alanlarda daha fazla özgürlük vardır ve kısa programdan farklı olarak düşme veya durdurulmuş elemanlar için puan kazanabilirler.

• Kısa program:

Erkekler, kadınlar ve çift takımları için paten yarışmasının ilk kısmı; Bu rutinler üç dakikadan azdır. Bir patenci veya takım gerekli bir elemanı yerine getirmezse, o hamle için sıfır puan alırlar. Örneğin, kadınlarda, üçlü bir atlama gerekli unsurlardan biridir. Bir patenci üçlü atlamasını iki katına çıkarırsa, sıfır puan alır, çünkü gereksinimleri karşılamaz.

• Lutz:

Bu atlayışı ilk Avusturyalı Alois Lutz yaptığı için onun adını almıştır. Alois Lutz, lutz’u ilk kez 1913’te yapmıştır. İlk üçlü lutz, 1962’de Kanadalı Donald Jackson tarafından yapıldı. Üçlü lutz’u yapan ilk kadın patenci, 1978’de İsviçreli Denise Biellmann’dır. Henüz dörtlü lutz yapılmamıştır ancak Evgeni Plushenko ve Amerikalı Michael Weiss, antrenmanlarda dörtlü lutz’a yaklaşmıştır.

Tanınması kolay atlayışlardandır. Yapılmadan önce geriye doğru uzunca kayılır. Ayak buza vurularak yapılan vurmalı bir atlayıştır.

• Revolution:

Artistik patinaj atlamadaki dönüş sayısı. Dörtlü atlama dört devir, üçlü atlama üç ve benzeri bulunmaktadır.

• Salchow:

Mucidi, İsveç’ten Ulrich Salchow’un adını taşıyan bir sıçrama; patenci, parmak ucuyla herhangi bir yardım almadan içeriden bir kenardan geriye doğru sıçrar.

• Oturma dönüşü:

Patencinin oturma pozisyonunda, bir bacağının öne doğru düz şekilde yaptığı bir dönüştür.

• Throw Jump:

Erkek patencinin, atladığı sırada bayan ortağını havaya fırlattığı, ekstra yükseklik ve heyecan katan çiftler olayındaki bir harekettir.

• Toe Loop:

Loop atlayışı, Geriye sıçranarak (dış kenar kullanılarak) yapılan bir atlayışıdır. Sıçranılan ayağın üzerine inilir.  Yapılmasından hemen önce bacakların çapraz konuma gelmesiyle de kolayca tanınabilir.

• Twizzle:

Buz dansı etkinliğinde bir imza hareketi olan “twizzling”, tek ayak üstünde dönerken buz üzerinde gezinmeyi içerir. En fazla puanı kazanmak için, hamle her iki ayakla yapılmalı ve her iki yönde de döndürülmelidir. Patenciler benzersiz bir bacak ya da kol pozisyonu yaparak zorluk için bonus puan kazanabilirler.

Puanlama

PCS puan:

Artistik yorumlama, performans kalitesi ve artistik patinaj becerileri için verilen puanlardır.

Teknik eleman puanı (TES):

Artistik patinaj, spin, ayak ya da asansör dahil olmak üzere artistik patinaj programında gerekli elemanlara verilen puanlardır. Etkinliğin bir bölümü için bir patenci toplam puanı oluşturmak üzere TES ve PCS birlikte eklenir. Ardından, final programı için kısa program ve uzun program puanları bir araya getirilir.

Buz Pateni İpuçları

1. Vücudunuzu doğru pozisyona getirin: En sık kullanılan acemi hatası, dik durmaktır. Dizlerinizi bükün ve ağırlığınızın çoğunu ayaklarınızın üzerinde tutun. Karnınızı içeri çekin, omuzlarınızı ve göğsünüzü öne bakacak şekilde tutun, ekstra denge için kollarınızı hafifçe yana çevirin.
2. Dur ve git: Parmaklarınız dışarı doğru bakacak şekilde küçük adımlarla ilerleyerek hareket etmeye başlayın. Ayaklarınızı her ‘itme’ arasında merkeze getirin, aksi takdirde kontrolünüzü ve dengenizi kaybedersiniz. Durmayı öğrenmek temel bir beceridir.
3. Omuzlarınızla yönlendirin: Dönmek istediğinizde süslü ayak işlerine gerek yoktur. Dış omuzu öne doğru çevirin ve zarif bir yay açın.
4. Bıçaklarınızı kontrol edin: Buz pateni üzerindeki bıçakların, buz üzerinde bir miktar keskin olmaları gerekir. Patenleriniz kayıyorsa ve kavrama ya da kontrol yoksa, bıçaklar çok keskin olabilir. Muhtemelen çok fazla aşınmış olan patenleri almışsınız demektir.
5. Hızlandırma: Patenle sporun asıl faydalarını görmek için biraz hız eklemeniz gerekir. İtme gücünün arttırılması, dizlerinizi daha derin bükmekle alakalıdır.
6. Aşağıya bakmayın: Patenle çalışmaya başlayan birçok insan gittiği yöne değilde ayaklarına bakar. Bunun yerine, başınızı dik tutun ve önünüze bakın, böylece en azından kiminle ya da neyle çarpıştığınızı görebilirsiniz!
7. İyi bir paten alın: İlk kez paten kayacaksanız, çoğu merkezde mevcut olan patenleri kiralamak daha iyi olacaktır. Fakat paten almaya karar verirseniz, uzun süre dayanacak ve en önemlisi, iyi oturan ve iyi destek sağlayacak saygın bir paten çifti satın alın.
8. Bazı dersler alın: Eğer gerçekten temel konulara hakim olmak istiyorsanız, o zaman bazı dersleri almak mutlaka bir zorunluluktur. Çoğu pistte ve çeşitli yaşlar için mevcut olan birkaç grup dersi alın. Ayrıca bir arkadaşınızı da yanınıza alın, çünkü birisiyle öğrenmek buzda rahatlamanıza yardımcı olacaktır.
9. Sadece gülümseyin: Buzda kayarken defalarca düşebilirsiniz. Gülümseyin ve tekrar  tekrar deneyin.